Rodzaje gaśnic i zastosowanie

Gaśnica jest podstawowym urządzeniem ochrony przeciwpożarowej we wszelkiego rodzaju budynkach użytkowych, zakładach produkcyjnych, biurach, domach oraz w samochodach. O tym jaki rodzaj gaśnicy będzie znajdował się na wyposażeniu danego miejsca, decyduje prawdopodobieństwo wystąpienia określonego zagrożenia pożarowego. Z niniejszego artykułu dowiesz się więcej o rodzajach pożarów oraz odpowiednim doborze gaśnic. 

Nie każdy pożar jest taki sam. Różne są przyczyny zapłonu, różne substancje palące się, różne warunki otoczenia. Podstawą wyboru odpowiedniej gaśnicy jest grupa pożaru określona przede wszystkim na podstawie materiału, który się pali. 

Rozróżnia się:

• Pożary grupy A – pożary materiałów stałych pochodzenia organicznego (drewno, papier, węgiel, tworzywa sztuczne, tkaniny, słoma oraz pożary ciał stałych obok, których powstają zjawiska takie jak żarzenie, wydzielanie gazów palnych oraz parowanie),
• Pożary grupy B – pożary cieczy palnych, w tym również materiałów topiących się w procesie palenia (benzyna, aceton, alkohol, lakiery, eter, parafina, smoła, naftalen, w przypadku których od jednej zapalonej warstwy substancji palnej zapala się kolejna warstwa),
• Pożary grupy C – pożary gazów (metan, acetylen, propan, wodór, gaz miejski, które ulegają zapaleniu od niewielkiego źródła lub od iskry czy niedopałka papierosa).
• Pożary grupy D – pożary metali (sód, potas, glin, lit, magnez, ura, napalm czy pirorożel),
• Pożary grupy F – pożary tłuszczów spożywczych (tłuszcze i oleje jadalne spożywcze).

Każda gaśnica dopuszczona do sprzedaży i użytku powinna takie oznaczenie posiadać. 

Z reguły gaśnicami możemy gasić urządzenia pod napięciem do 1000V (1kV). Taka informacja również powinna być również zawarta na piktogramie i w opisie gaśnicy.

Na rynku dostępne są trzy podstawowe warianty gaśnic: gaśnica proszkowa, śniegowa oraz wodna. Każdy z nich bazuje na innej substancji gaśniczej i służy do gaszenia innych klas pożarów. 

Gaśnice proszkowe są wypełnione drobnym proszkiem gaśniczym, który za pomocą niepalnego gazu jest wyrzucany z gaśnicy w celu odcięcia tlenu od płonącej powierzchni. Najczęściej są to proszki węglanowe, nadające się do gaszenia pożarów typu B i C oraz proszki fosforanowe, które są odpowiednie w wypadku pożarów z grup A, B i C. Sprawdzą się do gaszenia: ciał stałych (drewno, słoma, papier) cieczy palnych (benzyna, alkohol, lakiery, aceton), gazów palnych (metan, propan acetylen) oraz urządzeń elektrycznych do 1000V. Gaśnice fosforanowe charakteryzują się większą odpornością na wilgoć i wstrząsy, a jednocześnie większą grupą pożarów, które są w stanie ugasić, dlatego też najczęściej są wybierane jako podstawowy element wyposażenia PPOŻ budynków. Niedogodnością użycia gaśnic proszkowych jest pozostawienie trudnych do usunięcia śladów na gaszonych przedmiotach i otoczeniu.

Gaśnice śniegowe (nazywane również gaśnicami CO2) jako środek gaśniczy wykorzystują skroplony dwutlenek węgla. Podczas wystrzelenia z gaśnicy ulega on rozprężeniu i uzyskuje temperaturę -78 stopni Celsjusza, tworząc na powierzchni obiektów warstwę suchego lodu, który wyglądem przypomina śnieg. Gaśnice tego typu stosowane są najczęściej do gaszenia urządzeń elektrycznych znajdujących się pod napięciem oraz pożarów z grupy B i C. Gaśnice śniegowe nie nadają się do gaszenia płonących istot żywych! Nie powinny być również przechowywane w pomieszczeniach o podwyższonej temperaturze. Dużą zaletą gaśnic śniegowych jest brak pozostawiania śladów po zakończonej akcji gaśniczej.

Gaśnice wodne wykorzystują jako środek gaśniczy specjalną pianę gaśniczą, która uwalnia się dzięki sprężonemu gazowi niepalnemu. Gaśnice tego typu, w zależności od szczegółowej specyfikacji, nadają się do pożarów typu A, B i F. Zastosowanie wody w składzie wyklucza jednak możliwość gaszenia nimi urządzeń elektrycznych pod napięciem. Gaśnice te, podobnie jak gaśnice śniegowe, nie wymagają czyszczenia gaszonego terenu po zakończeniu pożaru, ponieważ po odparowaniu wody nie zostawiają śladów. W grupie gaśnic wodnych znajdują się również gaśnice gastronomiczne, które umożliwiają gaszenie tłuszczy czy żywności oraz gaśnice mgłowe idealne do gaszenia zapalonych ubrań na człowieku oraz delikatnych dokumentów (dlatego często stosowane są w biurach, archiwach, muzeach czy kancelariach).

Poszczególne gaśnice różnią się także między sobą wagą, wielkością, kształtem butli, dodatkowym osprzętem takim jak dysze czy wskaźniki ciśnienia. Na etykiecie każdej gaśnicy znajdziemy oznaczenie do jakiej grupy pożarów przeznaczona jest gaśnica.

Oznaczenie gaśnic:

• GP – gaśnica proszkowa
• GW – gaśnica pianowa
• GS – gaśnica CO₂ śniegowa
• GWG – gaśnica pianowa gastronomiczna
• GWM – gaśnica wodna mgłowa
• X – gaśnice pod stałym ciśnieniem
• Z – środek gaśniczy w dwóch osobnych zbiornikach (jeden na środek gaśniczy drugi czynnik zasilający)
• 2,4,6… – ilość środka gaśniczego w kilogramach lub dm³

Każda gaśnica posiada swoją własną skuteczność gaśniczą. Ustala się ją na podstawie ugaszenia pożaru testowego w jednostce certyfikującej – CNBOP. Im wyższa skuteczność gaśnicza tym większy pożar jest zdolna ugasić dana gaśnica. Oznaczenie składa się z liczb i litery odpowiadającej danej grupie pożaru.

Cechą wspólną wszystkich typów gaśnic jest natomiast kolor czerwony.

Wybierając gaśnicę warto zadbać również o zamontowanie specjalnych wieszaków, oznaczeń oraz instrukcji obsługi, które w krytycznych sytuacjach ułatwią zastosowanie podstawowego sprzętu gaśniczego. Obszerny asortyment gaśnic oraz uzupełniających artykułów PPOŻ znajdziesz w e-sklepie KURIER BHP.